Centrum Usług Społecznych

Prezydent RP Andrzej Duda 23 sierpnia 2019 r. podpisał ustawę z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, jako jednostki budżetowej. Ustawa weszła w życie 1 stycznia 2020 r. ma na celu zaspokojenie potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie określonych usług społecznych oraz koordynacji tych usług gmina może utworzyć jednostkę organizacyjną.

Utworzenie centrum usług społecznych należy do zadań gminy i ma charakter fakultatywny.

Zgodnie z Ustawą centrum może być tworzone:

  • na obszarze jednej gminy poprzez przekształcenie funkcjonującego ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych, przejmując przy tym obecne zadania ośrodka pomocy społecznej,
  • na obszarze co najmniej dwóch gmin poprzez utworzenie centrum, na podstawie porozumienia władz gminnych – wówczas centrum będzie funkcjonowało obok gminnych ośrodków pomocy społecznej, współpracując z nimi,
  • na obszarze miasta liczącego powyżej 100 tysięcy mieszkańców występuje możliwość wyboru trybu utworzenia centrum, tj. utworzenie centrum przez przekształcenie ośrodka pomocy społecznej albo utworzenie nowej jednostki organizacyjnej, funkcjonującej obok ośrodka pomocy społecznej.

Celem CUS nie jest konsolidacja świadczenia usług w jednej instytucji, ale integrowanie i koordynowanie usług świadczonych przez różnych lokalnych usługodawców (publicznych i niepublicznych) współpracujących z centrum. Za pośrednictwem centrum gminy będą miały możliwość realizowania już świadczonych usług społecznych oraz wprowadzania nowych (jako zadań własnych fakultatywnych), wynikających z programów usług społecznych, przyjmowanych w formie uchwał przez rady gminy. Podstawą do opracowania takich programów będzie diagnoza potrzeb i potencjału społeczności lokalnej przygotowywana w centrum raz na pięć lat, konsultowana z mieszkańcami i reprezentującymi ich organizacjami.

Usługi społeczne będą kierowane do osób, rodzin, grup społecznych, grup mieszkańców o określonych potrzebach lub ogółu mieszkańców.

Na podstawie sygnalizowanych potrzeb zainteresowanych mieszkańców będą powstawać indywidualne plany usług społecznych – spersonalizowane pakiety usług społecznych na okres od trzech do dwunastu miesięcy.

Centra będą prowadzić także działania adresowane do całych społeczności lokalnych, a ukierunkowane na integrację mieszkańców oraz podniesienie spójności społecznej. Za realizację tych działań będzie odpowiedzialny organizator społeczności lokalnej. Dzięki temu, w indywidualnych planach usług społecznych będą uwzględniane nie tylko usługi społeczne świadczone przez specjalistów reprezentujących różne zawody pomocowe, lecz także dostępne bezpłatnie działania wspierające o charakterze samopomocowym i wolontaryjnym, prowadzone przez samych mieszkańców (np. pomoc sąsiedzka).

Ustawa o CUS wprowadziła też możliwość częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłaty za usługi społeczne, udzielane osobie na podstawie programu usług społecznych.
Więcej informacji można znaleźć w poniższych materiałach do pobrania, opracowanych w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej:

  1. Dlaczego centrum usług społecznych? [PDF]
  2. Diagnoza potrzeb i potencjału społeczności lokalnej w zakresie usług społecznych [PDF]
  3. Zarządzanie usługami w centrum usług społecznych [PDF]
  4. Współpraca międzysektorowa w centrum usług społecznych [PDF]
  5. Organizator społeczności lokalnej w centrum usług społecznych [PDF]
  6. Przekształcenie ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych [PDF]
  7. Asystentura rodziny w centrach usług społecznych [PDF]
  8. Reintegracja społeczna i zawodowa w centrach usług społecznych [PDF]
  9. Publikacja „Centrum usług społecznych od koncepcji do wdrożenia przepisów ustawy” (red. naukowa Marek Rymsza) [PDF]
  10. Centra usług społecznych. Potencjał intencjonalnie wywołanej zmiany w lokalnej polityce społecznej w Polsce – raport-1 [PDF]

W ramach konkursu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój  w województwie podlaskim powstały dwa centra usług społecznych w Stawiskach i Łapach,

źródło: www.prezydent.pl